Podział układu nerwowego

Znane są dwa podziały układu nerwowego: topograficzny i czynnościowy.

W podziale topograficznym układ nerwowy dzieli się na ośrodkowy i obwodowy. W skład ośrodkowego układu nerwowego wchodzą struktury zawarte w jamie czaszki (mózgowie) oraz w kanale kręgowym (rdzeń kręgowy). W mózgowiu wyróżniamy mózg, pień mózgu i móżdżek. Mózg zbudowany jest z kresomózgowia parzystego (półkul mózgowych) i kresomózgowia nieparzystego. W pniu mózgu wyróżniamy: rdzeń przedłużony, most, śródmózgowie, międzymózgowie (które czynnościowo należy do pnia mózgu, a rozwojowo do mózgu). Obwodowy układ nerwowy jest zbudowany z nerwów czaszkowych (12 par) oraz nerwów rdzeniowych (31 par) i struktur z nimi związanych: korzeni przednich i tylnych nerwów rdzeniowych, gałęzi nerwów rdzeniowych, splotów nerwowych, nerwów obwodowych, zwojów.

Podział funkcjonalny, czynnościowy układu nerwowego polega na wydzieleniu dwóch odrębnych części, które sprawują kontrolę nad mięśniami szkieletowymi i zajmują się doprowadzaniem bodźców czuciowych z ekstero- i proprioreceptorów (układ nerwowy somatyczny) oraz kontrolują mięśniówkę gładką (także mięsień sercowy) i wydzielanie gruczołów a także doprowadzanie bodźców czuciowych z interoreceptorów (układ nerwowy autonomiczny, wegetatywny). Układ nerwowy somatyczny przynajmniej częściowo podlega naszej woli, podczas gdy układ autonomiczny pracuje w zasadzie niezależnie. W układzie autonomicznym wyróżnia się dwie części, zwykle o przeciwstawnym działaniu: część współczulną i przywspółczulną.